273/ Tám con đường Thánh tối cao
Với bốn chơn lý lối vào biển tâm
Muốn ra khỏi chốn mê lầm
Ly tham tối thượng cần chăm chỉ hành
Tối cao ở giữa thế nhân
Bậc chứng Pháp nhãn, Thế gian giải bày.
274/ Con đường chỉ một không hai
Bát Chánh đạo ấy thấy ngay cõi thiền
Thanh tịnh, sáng suốt, siêu nhiên
Ma quân mất lối não phiền mê tâm.
275/ Đã tu thì phải tinh cần
Vung lên kiếm tuệ sắc trần rụng rơi
Khổ đau được đoạn tận rồi
Con đường giải thoát một hơi thẳng vào.
276/ Như Lai giáo pháp đã trao
Thực hành ngươi phải trước sau tự mình
Để không trói buộc tái sinh
Tuệ đăng thường chiếu quang minh lối về.
277/ Con đường sinh tử ê chề
Phải nên nhàm chán chớ mê đắm hoài
Vô thường hoại diệt khổ thay
Tuệ quán như thật, tại đây dứt trừ.
278/ Bước vào cảnh giới chơn như
Bao nhiêu hành khổ bây giờ rổng rang
Con đường thanh tịnh thênh thang
Bậc trí quán chiếu hào quang toả ngời.
279/ Khổ đau vì chấp ngã thôi
Giờ đây ngồi quán sương rơi đầu cành
Thế gian tất cả mong manh
Vốn là vô ngã cất dành uổng công.
280/ Tu hành phải có ước mong
Thành tựu tuệ giác nối dòng vô sanh
Đường xa mê đắm hoá thành
Biếng lười lãng phí tuổi xanh đâu còn ?
281/ Thế nên thận trọng ngữ ngôn
Nói làm phòng hộ biết tôn trọng người
Vườn tâm hoa tuệ tốt tươi
Ba nghiệp thanh tịnh sáng mười phương trăng
Ngàn xưa chư Phật dạy rằng:
Thành đạo chứng quả ở thân xác nầy.
282/ Tu thiền trí tuệ đắp xây
Không thiền như núi khói mây che mù
Trí tuệ chiếu sáng người tu
Liễu tri hai ngã hữu, phi cõi thiền
Nương vào định lực vô biên
Làm tăng trưởng tuệ chân nguyên tự mình.
283/ Đoạn trừ tế hoặc vô minh
Rừng tham sông ái chớ khinh suất lòng
Tỳ kheo quán chiếu pháp không
Gốc cây tịch tịnh lục thông hiển bày.
284/ Căn trần chưa dứt được ngay
Nữ nam ái nhiễm lưới dây buộc ràng
Bò mẹ bầu sữa còn mang
Bê con đâu thể dễ dàng tách xa.
285/ Để ra khỏi chốn ta bà
Cắt ngang ràng buộc, cánh hoa bẻ lìa
Tịch tịnh như cành khô kia
Lời Thiện thệ dạy, sớm khuya thực hành.
286/ Đông tàn rồi Hạ qua nhanh
Dù mưa hay nắng không đành bỏ đi
Người ngu không hiểu hiểm nguy
Ngờ đâu nghiệp đến có gì thật đâu.
287/ Không từ bỏ ý tham cầu
Sum vầy con cái gom thâu sản điền
Một trận mưa lũ liên miên
Cuốn trôi làng xóm ngủ yên chết chìm.
288/ Tử thần khi đã báo tin
Con cái cha mẹ đứng nhìn mà thôi
Thân nhân ruột nóng bồi hồi
Tìm ai che chở, qua đời tay không.
289/ Bậc trí thấy rõ không xong
Khéo mau tu tỉnh Thu đông chẳng màng
Tìm con đường xuất thế gian
Nhờ giới định tuệ Niết Bàn vững yên.
HT. Thích Minh Châu dịch:
273. “Tám chánh, đường thù thắng,
Bốn câu, lý thù thắng.
Ly tham, pháp thù thắng,
Giữa các loài hai chân,
Pháp nhãn, người thù thắng.”
274. “Đường này, không đường khác
Đưa đến kiến thanh tịnh.
Nếu ngươi theo đường này,
Ma quân sẽ mê loạn.”
275. “Nếu ngươi theo đường này,
Đau khổ được đoạn tận.
Ta dạy ngươi con đường.
Với trí, gai chướng diệt.”
276. “Ngươi hãy nhiệt tình làm,
Như Lai chỉ thuyết dạy.
Người hành trì thiền định
Thoát trói buộc Ác ma.”
277. “Tất cả hành vô thường”
Với Tuệ, quán thấy vậy
Đau khổ được nhàm chán;
Chính con đường thanh tịnh.”
278. “Tất cả hành khổ đau
Với Tuệ quán thấy vậy,
Đau khổ được nhàm chán;
Chính con đường thanh tịnh.”
279. “Tất cả pháp vô ngã,
Với Tuệ quán thấy vậy,
Đau khổ được nhàm chán
Chính con đường thanh tịnh.”
280. “Khi cần, không nỗ lực,
Tuy trẻ mạnh, nhưng lười
Chí nhu nhược, biếng nhác.
Với trí tuệ thụ động,
Sao tìm được chánh đạo ?”
281. “Lời nói được thận trọng,
Tâm tư khéo hộ phòng,
Thân chớ làm điều ác,
Hãy giữ ba nghiệp tịnh,
Chứng đạo thánh nhân dạy.”
282. “Tu thiền, trí huệ sanh,
Bỏ Thiền, trí huệ diệt.
Biết con đường hai ngả
Đưa đến hữu, phi hữu,
Hãy tự mình nỗ lực,
Khiến trí tuệ tăng trưởng.”
283. “Đốn rừng không đốn cây
Từ rừng, sinh sợ hãi;
Đốn rừng và ái dục,
Tỷ kheo, hãy tịch tịnh.”
284. “Khi nào chưa cắt tiệt,
Ái dục giữa gái trai,
Tâm ý vẫn buộc ràng,
Như bò con vú mẹ.”
285. “Tự cắt giây ái dục,
Như tay bẻ sen thu,
Hãy tu đạo tịch tịnh,
Niết bàn, Thiện Thệ dạy.”
286. “Mùa mưa ta ở đây
Đông, hạ cũng ở đây,
Người ngu tâm tưởng vậy,
Không tự giác hiểm nguy.”
287. “Người tâm ý đắm say
Con cái và súc vật,
Tử thần bắt người ấy,
Như lụt trôi làng ngủ.”
288. “Một khi tử thần đến,
Không có con che chở,
Không cha, không bà con,
Không thân thích che chở.”
289. “Biết rõ ý nghĩa này,
Bậc trí lo trì giới,
Mau lẹ làm thanh tịnh,
Con đường đến Niết Bàn.”